Kỹ năng Coaching Cốt lõi – Dựa trên “Developing Coaching Skills” của Dietmar Sternad

Kỹ năng Coaching Cốt lõi

Cuốn Developing Coaching Skills: A Concise Introduction (Dietmar Sternad, 2021) chỉ ra rằng để trở thành một coach hiệu quả, mỗi người cần trang bị một số kỹ năng cốt lõi. Những kỹ năng này không chỉ nâng cao chất lượng buổi coaching mà còn tạo ra sự thay đổi tích cực và bền vững cho coachee.

Tư duy Coaching

Tư duy coaching là nền tảng. Một coach hiệu quả cần xây dựng thái độ hợp tác, hỗ trợ và tin tưởng rằng coachee có khả năng tự tìm ra giải pháp. Coaching không phải là áp đặt mà là quá trình đồng hành, hướng đến tương lai và mở ra cơ hội mới. Khái niệm “forward looking cognitive state” nhấn mạnh việc nhìn về phía trước, tập trung vào mục tiêu thay vì bị giới hạn bởi thực tại.

Kỹ năng Đặt câu hỏi

Đặt câu hỏi là trung tâm của coaching. Các nguyên tắc chính gồm:

• Áp dụng mô hình TED (Tell me…, Explain…, Describe…) để khuyến khích coachee chia sẻ nhiều hơn.
• Dùng câu hỏi mở, ngắn gọn nhưng khơi gợi suy nghĩ, ví dụ: “Hãy kể thêm cho tôi về tình huống đó.”
• Tránh câu hỏi “Why” (dễ gây cảm giác bị phán xét), câu hỏi dẫn dắt hoặc hỏi nhiều câu cùng lúc.
• Luôn định hướng câu hỏi theo giải pháp và tương lai, giúp coachee chuyển từ mô tả vấn đề sang tìm cách tiến lên.

Kỹ năng Lắng nghe Chủ động

Lắng nghe chủ động là yếu tố không thể thiếu trong coaching. Coach cần tập trung toàn bộ, tránh xao nhãng, và đưa ra tín hiệu để coachee cảm thấy mình được lắng nghe thực sự. Các kỹ thuật như gật đầu, diễn đạt lại (paraphrase) hoặc ghi chú đều rất hữu ích. Đồng thời, coach cần tránh ngắt lời, nói thay coachee hoặc chia sẻ ý kiến quá sớm. Câu hỏi làm rõ cần thiết nhưng phải được đặt một cách tinh tế.

Kỹ năng Tóm tắt

Tóm tắt là bước chuyển quan trọng trong coaching, mang lại nhiều lợi ích:

• Giúp coachee cảm thấy được lắng nghe trọn vẹn.
• Cho phép họ nhìn thấy bức tranh toàn diện, tạo ra liên kết và nhận thức mới.
• Tái định hướng sự chú ý trở lại mục tiêu.
• Mang đến cho coachee thời gian dừng lại, suy ngẫm và sẵn sàng cho giai đoạn tiếp theo.

Một bản tóm tắt hiệu quả phải ngắn gọn, rõ ràng và phản ánh đúng nội dung đã thảo luận, không thêm diễn giải hay phán xét. Phản hồi cho Coachee Trong coaching, phản hồi là những thông tin mà coachee nhận được về xu hướng hành vi, hành vi thực tế và tác động của những hành vi đó. Mục tiêu của phản hồi:

1. Nâng cao nhận thức bản thân cho coachee.
2. Giúp coachee duy trì trạng thái cảm xúc tích cực.

Kỹ năng Phản hồi Xây dựng

Để phản hồi mang tính xây dựng, coach cần:

• Giữ giọng trung lập, tránh phán xét.
• Không sử dụng ngôn từ tiêu cực.
• Đặt câu hỏi mở để khuyến khích coachee tự phản chiếu.
• Liên kết phản hồi với mục tiêu của coachee.
• Hỗ trợ coachee duy trì trạng thái cảm xúc tích cực.
• Giúp coachee phát triển nhận thức về người khác và bối cảnh xung quanh.

Quản lý Cảm xúc

Cảm xúc thường có ảnh hưởng lớn trong các buổi coaching. Coach cần có kỹ năng giúp coachee xử lý cảm xúc một cách tích cực.

1. Xử lý cảm xúc tiêu cực mạnh

• Cùng coachee khám phá cảm xúc.
• Tạm dừng để suy ngẫm về cảm xúc.
• Giới thiệu coachee đến chuyên gia nếu cần thiết.

2. Giúp coachee thoát khỏi tư duy nạn nhân

• Thay vì chỉ cảm thông, hãy thừa nhận cảm xúc nhưng sau đó dẫn dắt coachee tiến lên theo hướng mục tiêu, tập trung vào giải pháp.

3. Sử dụng bài tập AAA

• Accept (Chấp nhận) – Nhận diện cảm xúc.
• Allow (Cho phép) – Trải nghiệm và cảm nhận trọn vẹn cảm xúc.
• Ask (Đặt câu hỏi) – Suy ngẫm: Cảm xúc này đang muốn nói gì với tôi?